...canciones 4/9
5.4. Taki: Candado Yale
Sumaq sipaschallay candado yalem kasqanki
sumaq sipaschallay candado yalem kasqanki
pimanpas llaveyta qospayki, piwanpas kichachikunki
pimanpas llaveyta qospayki, piwanpas kichachikunki
kullu uya warmi kuyaykim niwankiraqtaq
nina qallu pasña waylluykim niwankiraqtaq.
Aguja yawri botón lawniymanta ripunki
aguja yawri botón lawniymanta asunki
kuchun kuchun purispayki, piwanpas ustuchikunki
kullu uya warmi kuyaykim niwankiraqtaq
nina qallu pasña waylluykim niwankiraqtaq.
Chay sumaq simichaykita piwanpas tupaykachinki
chay sumaq simichaykita piwanpas llamiykachinki
ñoqawan tupaykuspa miskinta qarqoykuwanki
kullu uya warmi kuyaykim niwankiraqtaq
nina qallu pasña waylluykim niwankiraqtaq.
Ranra ranrapi cebadillaschallay
ranra ranrapi cebadillaschallay
sapallay kaspaqa marqayman urmamuy
casada kaspaqa qosaykita qatiy.
Ranra ranrapi cebadillaschallay
ranra ranrapi cebadillaschallay
sapallay kaspaqa marqayman urmamuy
casada kaspaqa qosaykita qatiy.
(Hugo Carrillo Cavero)
Traducción
Señorita hermosa, habías sido como el candado Yale
le das mi llave a cualquiera para hacerte abrir
mujer lengua de fuego todavía me dices te amo
con mucho cinismo todavía me dices te quiero
de rincón en rincón con cualquiera te haces agarrar
esa tu boca bonita con cualquiera te haces tocar
al tocarla conmigo, (todavía) te limpias la boca.
Cebadita del pedregal
si eres solterita, ven a mis brazos
si eres casada, corre con tu marido.
5.5 Taki: Chirapaq
Qayna punchaw kunanhina
sapallaymi waqachkani
mana pipas qawarillasqa
qayna punchaw kunanhina
sapallaymi waqachkani
mana pipas qawarillasqa
Waqallarqani, sapay llakillarqani
sapay kuyay mamayta yuyarillaspay
waqallarqani, sapay llakillarqani
sapay kuyay mamayta yuyarillaspay.
Maypiñaraq sonqochallay
maypiñaraq ñawi ruruy
maytaq kunan llakiysiwanchu
maypiñaraq sonqochallay
maypiñaraq ñawi ruruy
maytaq kunan waqaysiwanchu.
Waqaysiwanchu ñawiy llakiysiwanchu
sonqoy tayta mamayta yuyarillaptiy
waqaysiwanchu ñawiy llakiysiwanchu
sonqoy tayta mamayta yuyarillaptiy.
(Alborada)
Traducción
Ayer como hoy lloraba en soledad
sin que nadie se diera cuenta.
Lloré, triste en soledad
recordando a mi madre querida y única.
Donde ya estará mi amada, mis ojitos negros
que hoy no me acompaña en mi llanto.
Ni mis ojos me ayudan en mi llanto
al recordar a mis amados padres.
5.6 Taki: Ischu Kañasqay
Orqopi ischu kañasqay
qasapi ischu kañasqay
hinallaraqchu mismichkan
hinallaraqchu rawrachkan.
Orqopi ischu kañasqay
qasapi ischu kañasqay
hinallaraqchu rupachkan
hinallaraqchu mismichkan.
Hinalla rupallaptinqa hinalla mismillaptinqa
warmay weqenwanchá tasnusaq
yanay weqenwanchá challasaq
hinalla mismillaptinqa hinalla rawrallaptinqa
warmay weqenwanchá tasnusaq
yanay weqenwanchá challasaq.
(Anónimo)
Traducción
La paja que quemé en el cerro
la paja que incendié en la cumbre
todavía estará ardiendo?
todavía estará prendiendo?
Si todavía está ardiendo
si todavía está prendiendo
apagaré con las lágrimas de mi amor
rociaré con las lágrimas de mi amada.
5.7 Taki: Tambobambino maqta
Tambobambino maqtatas
yawar mayu aparun
tambobambino maqtatas
yawar unu aparun.
Tinyachallanñas tuytuchkan
qenachallanñas tuytuchkan
charangullanñas tuytuchkan
birretillanñas tuytuchkan.
Wiphalachay wiphala
wiphalalalay wiphala
wiphalachay wiphala
wiphalalalay wiphala.
Kuyakusqan pasñarí
waqayllañas waqachkan
wayllukusqan pasñarí
llakiyllañas llakichkan.
Punchuchallanta qawaspa,
charangullanta rikuspa
birretillanta qawaspa,
qenachallanta rikuspa.
Wiphalachay wiphala
wiphalalalay wiphala
wiphalachay wiphala
wiphalalalay wiphala.
Kunturllañas muyuchkan
tambobambino maskaspa
Kunturllañas muyuchkan
tambobambino maskaspa.
Manapunis tarinchu
yawar mayus apakun
manapunis tarinchu
yawar unus apakun.
Wiphalachay wiphala
wiphalalalay wiphala
wiphalachay wiphala
wiphalalalay wiphala.
(Recopilación de José María Arguedas)
Traducción.
Al joven tambobambino
un río de sangre se lo ha llevado.
Solo está flotando su tambor
solo está flotando su quena
solo está flotando su charango
solo está flotando su birrete.
Su joven enamorada
está llorando mucho
su joven amada
está muy triste.
Mirando solo su ponchito
viendo solo su charango
mirando solo su quena
viendo solo su birrete.
Solo el cóndor está que da vueltas
buscando al joven tambobambino
dice que para nada lo encuentra
dice que un río de sangre se lo ha llevado.
5.8 Taki: Zonzullaqa
Mosoq ternuwan churaykachiwaptin, zonzullaqa
mosoq pachawan pachaykachiwaptin, zonzullaqa
santullay kaptinchá churachillawachkan, nillasqani
santullay kaptiychá pachachillawachkan, nillasqani.
Iglesia punkuta tanqaykachiwaptin, zonzullaqa
iglesia punkuta yaykuykachiwaptin, zonzullaqa
misa uyarikuqchá pusachillawachkan, nillasqani
misa uyarikuqchá yaykuchillawachkan, nillasqani.
Arroz qollqeta potqoykachiwaptin, zonzullaqa
qori siwiwan churaykachiwaptin, zonzullaqa
wakchalla kaptiychá churachillawachkan, nillasqani
pobrella kaptiychá qoykullawachkan, nillasqani.
Iglesia punkupi marqallawaptin, zonzullaqa
arrozwan waytawan maqchipallawaptin, zonzullaqa
sapallay kaptiychá marqallawachkan, nillasqani
santullay kaptiychá maqchipallawachkan, nillasqani.
Yuraq pacha sipaswan tusuykachiwaptin, zonzullaqa
yuraq pacha sipaswan tusuykachiwaptin, zonzullaqa
raymilla kaptinchá tusuchillawachkan, nillasqani
raymilla kaptinchá tusuchillawachkan, nillasqani.
Kuskallatañam puñuykachiwaptin, zonzullaqa
kuskallatañam puñuykachiwaptin, zonzullaqa
sapallay kaptiychá puñuchillawachkan, nillasqani
chirilla kaptinchá puñuchillawachkan, nillasqani.
(Anónimo)
Traducción
Cuando me vistieron con terno nuevo, me preguntaba —será porque es mi santo.
Cuando me hicieron entrar a la iglesia, me preguntaba. —será para escuchar misa.
Cuando me dieron arroz y monedas en la palma de las manos, me preguntaba. —será porque soy pobre.
Cuando me hicieron poner el anillo de oro, me preguntaba. —será porque soy pobre.
Cuando me abrazaron en la iglesia, me preguntaba. —será por estar solo.
Cuando me hicieron bailar con una mujer vestida de blanco, me preguntaba. —será porque hay una fiesta.
Cuando me hicieron dormir junto a una mujer, me preguntaba. —será porque hace frio.
Comentarios
Publicar un comentario